Normen zijn afspraken die worden gemaakt en vastgelegd door belanghebbende partijen, zoals ondernemers, producenten, leveranciers, fabrikanten en (eind)gebruikers. Maar ook de overheid, consumenten- of onderzoeksorganisaties werken veelal aan de totstandkoming mee. Het betreft afspraken over producten, processen en diensten. In feite zijn het ‘best practices’.
Normen zijn niet verplicht, maar kunnen op vrijwillige basis worden toegepast. Normgebruikers kunnen de normen tegen betaling aanschaffen bij NEN.
Verwezen normen
Soms wordt in de wet verwezen naar normen. Als je die norm dan toepast, weet je dat je aan de wettelijke eisen voldoet. Makkelijk en handig; je hoeft niet het wiel opnieuw uit te vinden. Maar als je op een andere manier aan de eisen in de wet kunt en wilt voldoen, dan mag dat ook. Dit geldt voor de meeste normen waarnaar het Bouwbesluit verwijst.
Dwingend verwezen = vrij beschikbaar
Als we spreken over dwingend verwezen normen, zijn er twee varianten.
Variant 1: In de wet wordt dwingend verwezen naar een norm. De wetgever wilt dat deze norm wordt toegepast. Je bent dus verplicht aan de norm te voldoen.
Variant 2: We spreken ook over een dwingende verwijzing als de wet naar een norm verwijst, maar je wel een andere oplossing mag toepassen zolang deze maar ten minste gelijkwaardig is aan de norm. Om dit te kunnen beoordelen moet de norm ingezien kunnen worden.
Het Kabinet heeft aan de Tweede Kamer kenbaar gemaakt dat nationale normen (NEN-normen) waarnaar dwingend wordt verwezen in wet- en regelgeving vrij beschikbaar moeten worden gesteld. Dit houdt in dat de normgebruiker niet voor de norm hoeft te betalen om deze te kunnen inzien. De ministeries betalen hiervoor jaarlijks een bedrag aan NEN, want het auteursrecht op de normen blijft bij NEN. Deze afspraak geldt in ieder geval voor de komende vijf jaar. De dwingend verwezen normen worden per 1 januari 2016 online via NEN Connect vrij beschikbaar gesteld.
Overzicht van vrij beschikbaar gestelde NEN-normen
De ministeries van Economische Zaken, Infrastructuur en Milieu, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Veiligheid en Justitie hebben voor hun wetgeving vastgesteld naar welke NEN-normen dwingend wordt verwezen en besloten dat die verwijzing dwingend moet blijven. Het betreft vooral milieunormen, een klein aantal bouwnormen en ‘veiligheidsnormen’. Bekijk het overzicht op de website van de Rijksoverheid.
De vrij beschikbare normdocumenten zijn vanaf 1 januari 2016 via NEN Connect te raadplegen. Met een gratis account op NEN Connect kunt u dan online in het gehele assortiment van NEN Connect zoeken en de vrij beschikbare documenten direct inzien. Heeft u nog geen NEN Connect account, dan kunt u deze gratis aanmaken door u te registeren. Heeft u wél al een NEN Connect account, dan kunt u direct de vrij beschikbare normdocumenten inzien.